Girjjážiin leat sihke muitalusažat ja fáktateavsttat. Álkes sáhka/siskdoalu govaid ja teavstta vuođul. Teaksta ja govat ovddidit lohkanhálu, gealbbu ja teavstain lea gelddolašvuohta. 10 girjjáža skáhpus.

Š sáddejuvvo nuvttá skuvlanuoraide 8. luohká rájes geain lea sámegiella fágan. Š lea maiddái vuovdimassi rámbuvrrain ja lea vejolaš doallat. Mii almmuhuvvot 5 geardde jahkái.

Gilli lea morrašis go Jenny olmmái, Mihkkal, sorbme iežas. Jenny maid morašta muhto lea nu ráhkásmuvvan Juljanii ja ii ieš oba ipmirge movt nu sáhttá go buot eará lea nu váivi. Jenny olmmái, Henning, báhtara ruovttus ja ohcanveahka ohcagoahtá su alimus sevdnjesáiggis Gilevuonas. Nuoraidromána ráhkisvuođa, olmmáivuođa, iešsorbmema ja morraša birra.

Earálágán miellagovvamuitalus oahpes ja amas máilmmiid birra. Áige, gi lea muitalusa váldoolmmoš, vánddarda iešguđetge máilmmiid gaskkas sámi dološ oskkus. Álggos gilvala oažžut vuosttaš beaivesuotnjariid giđđamáilmmis, ja dasto manná Sáivu-máilbmái ohcat mánnávuođaolbmás. Earálágán miallagovvamuitalus Áige ja iešguđetlágán balddonasaid birra.

Davvisámegielat nuoraidromána. Tropihka rievssat lea nuoraidromána 18-jahkásaš Máreha birra guhte mátkkošta miehtá máilmmi ja oahpásnuvvá amas báikkiide, vieruide, eallinvugiide ja kultuvrraide. Son maid oahpásnuvvá earáid jurddašanmálliide. Máret ráhkásnuvvá ja vásiha sihke ilu ja morraša.

Sámi máilbmi -sárggusráidu lea sámi servodatsatiira. 90-logus oahpásmuvve sámi avisalohkkit sárggusráidofiguvrraide nugo Sheriffa, XHM, Ártegis Máhtte, Bisma ja earáide. Muhtin dain figuvrrain ja muhtin ođđa figuvrrat leat mielde gihppagis.

Noveallagirjjáš mas leat oanehis noveallat ja divttažat maid lea álki lohkat. Noveallat leat čállojuvvon fáttáid birra maid birra ii soaitte leat nu álki hállat, nugo; borgguheapmi, ráhkesvuohta, jugešvuohta, veahkavalddalašvuohta jna. Girji lea jurddašuvvon nuoraide, muhto heive maiddái earáide geat háliidit lohkat oanehis čállosiid davvisámegillii.

Gelddolaš romána mánáide ja nuoraide. Stine ja Stian leaba ovtta boarrásat ja orruba ovtta viesus. Soai leaba oarbinbeležat gieskat šaddan ođđa joavkkus. Muhto ii leat álo nu álki go oažžu ođđa vielja dehe oappá! Lihkus goappašagaid mielas lea suohtas suokkardit ja čoavdit ipmašiid.

Lohkangirji nuoraide. Álddagas mátkkošta olbmuid lusa. Son áiccai dan fávrros gonagasnieidda. Gonagasnieida lei heađis, go galggai náitosii. Álddagas veahkeha gonagasnieidda báhtarit. Gonagasnieida biddjo giddagassii, ja doppe riegádahttá jumežiid. Mánáguovttos bajásšaddaba gumppiiguin meahcis.

Dát girji lea Dávnna ja su uhca veahkáža, Beaivegeađggáža birra, go vuolgiba ohcat Dávnna viellja, Jáhkoba. Ozadettiin eaba deaivvat dušše gopmiiguin, muhto maid noiddiiguin ja ábegáhtuin. Girji lea jorgaluvvon ruoŧagielas davvisámegillii Mikael Svonni bokte.

Jápmingilvu lea jámáleamos TV-show goassege. Das bággejuvvojit guoktenuppelohkái nieidda ja guoktenuppelohkái gándda oasálastit. Njuolggadus lea álki: Gotte amas goddut. Maŋimuš ealli oasálasti vuoitá. Vuosttaš girji Suzanne Collins bivnnut nuoraidrománaráiddus Hunger Games.

Romána mii álgá soađi loahpageahčen. Áne, nuorra johttisápmelaš nieida Sis-Finnmárkkus eret, vuolgá ohcat barggu. Áne šadda sosiálalaččat, ideologalaččat ja geográfalaččat olggosfárrejeaddjin ja sisafárrejeaddjin dáru- ja sámi servodagain gosa juohkeládje viggá gávdnat iežas saji - dege ii beroš gávdnat dan! Muhto čuvggoda beaivi go ferte válljet maid áigu. Su jurdagat irggiid ja náittusdili birra eai leat ollašuvvan, ja son vuolgá Áltái ohcat barggu. Álgá biigán olbmái gii liiko duiskkalaččaide ja lea smávva rasista. Áne maid oahpásmuvva boares mearrasápmelaččain ja nuorra duiskalaččain.

16 jahkásaš Julie bajásšaddá ádjás luhtte, ja skuvllas son givssiduvvo. Su eadni lea buozas ja áhčči jávkkai go son lei unni. Su buoremus ustit lea bussá. Muhtun eahkeda go guovssahasat almmustahtte almmis, de gávdná imašlaš áđa mii rievdada su eallima oalát. Lea áhta mii hui čadnon sevdnjes čiegusvuođaide dasa go su áhčči jávkkai. Áhta man dihtii soapmásat vaikko gottášit nuppiid vai oččošit dan. Julie geavvá stuorra váralašvuođaid sisa go geahččala gávnnahit mii bearrašis lea dáhpáhuvvan. Seammás lea Julie baláskan sus, ja olgun šiljus lea 13 gáranasa ásaiduvvan ja čuvvot Julie juohke lihkastaga galbma, issoras čalmmiiguin …

Adrian:as eai leat olbmát. Muhtun beaivve son gávdná muhtun bártni galmmastuvvan muohttagis, ja váldá su ruoktot mielde. Viimmat lea sus maiddái olmmái. Muhto Ali, nugo Adrian gohčoda su, ii muitte maidege. Ja muhtun lea báhtaran gávpoga asylvuostáiváldimis. Lea go son Ali? Dasa lassin ballá máttaráddjá amas olbmuin ja terroristtain. Lea go son Ali terrorista?

Jogášgátti nieiddat lea romána davviguovlluin Sámis. Uhca gilážis, Reatkanjárggas, leat guollemárkanat. Dán jagáš dáhpáhusat guollemárkaniin dagahit muđuige ráfálaš márkanit earenoamážin. Girjjis lohkat sihke buorrevuođa ja bahávuođa birra, ja ráhkisvuođa ja baláheami birra.

Dán muitalusa váldoolbmot leaba Bierril, 12 jahkásaš ja su áddjá. Soai leaba rievssatgárddiid oahppamin. Áddjá ii leat duhtavaš go leat nu unnán lottit. Bierril ii ge liiko dása. Sutnje bohtet ollu jurdagat. Maid son galggašii dahkat vai luondu ii áibbas billašuva?

Sila lea muitalusgirji dálkkádatnuppástusaid birra. Tulugaq lea inuihttabárdni, gii lea dolkan skuvlii ja mielastis govahallá ahte girdá dego albma gáranas. Son deaivvida Naniiehki Vuoiŋŋain, mii bivdá su leat mielde gádjut luonddu nuoskkideamis. Muitalus lea sihke gelddolaš ja suohtas, ja dáhpáhuvvá guovtti máilmmis, ja ovttastáhttá Ruonáeatnama mytologiija ja inuihtáid árbevirolaš luondduoainnu.

Vikiŋgabártnis Ubbe Gunnhildssonas lea buot maid juo dárbbaša. Gievrras eadni gii ráhkista su, čeahpes viellja gii láidesta su, buorit ustibat ja olu suohttasat mat dáhpáhuvvet. Mii dán ráfi ges muosehuhtásii? Dát muitalus lea dan birra ahte manahit válddi fámuide mat leat mihá gievrrabut go don ieš ja rahčamus vuoitit dan ruovttoluotta! Ragnarok – Fenrisgumpe lea Odin Helgheim vuosttaš govvaráidoromána.

Nuoraidromána 12 jahkásaš nieidda, Kristina birra. Girjji dáhpáhusat leat guovtti kultuvrra deaivvadeames , dáža - ja márkosámigilis 1950-logus. Girjji namma dárogillii: "Til Sara". Anne Marit Eira ja Áleht-Jovn-Máret leaba jorgalan girjji dárogielas davvisámegillii.

Nuoraidromána davvisámegillii. Nuoraidromána 15-jahkásaš Jovsseha ja su olbmáid birra. Dán girjjis lohkat sin jurdagiid eallima hástalusaid birra, ee nieiddaid ja ráhkisvuođa birra, muhto maiddái girjás dáhpáhusaid birra. Girji gávdno maid jietnagirjin.

Iđut-lágádus almmuha Geaiddaniehku-girjji, mii lea Sáivomáilbmi-románaráiddu vuosttaš girji. Lea vuosttaš háve go almmuhuvvo románaráidu pocketgirji-hámis sámegillii! Sámit vulge Alaskai inuihtaide oahpahit boazodoalu 1800-logu loahpas, ja dán birra lea Sáivomáilbmi-románaráidu. Dat lea dramatiserejuvvon, huksejuvvon historjjálaš dieđuid ollái. Jorgalan Rauni Magga Lukkari.

Noveallačoakkáldat nuoraide. Girjji temá lea ráhkisvuohta. Dás lea ráhkástuvvama, ráhkisteami birra, behtohallama ja beahttima birra. Girjji leat čállán 16 davviriikkaláš čálli gávcci iešguđet giellaguovllus. Noveallačoakkáldat gávdno sámegillii, fearagillii, ruonáeatnangillii, islánddagillii, suomagillii, dánskagillii, ruoŧagillii ja dárogillii

Don bealde davimus násti Issát gávdná dolos máilmmi, man ávdin guovlluid hálddasit manimus jiehtanasat. Namahit sápmelacca Beaivvi Bártni árbbolazzan, ja cállet sutnje oasi sin árbbis. Issát lea ohcamin dan, man Jiehtanasatge leat láhppán. Ráidogovvagirji.

Álkeslohkangirji. Nuorra dievddu áibbašeapmi eret árbevirolaš eallinvuogis ja gáibádusain. Muhto goasson lea Johannes friddja ? Johannes lea 19- jahkásaš ja orru bearrašiinnis Badje Sohpparis. Son lea heaitán logahagas, daningo bearaš dárbbaša su boazobarggus. Muhto Johannes háliida juoidáid earáid, gánske ohcat barggu, studeret, fárret eret ruovttus. Muhto jus son dán dahká beahttá son iežas bearraša. Dasto don deaivvada Minnain. Minna johtá iežas geainnu, iige divtte earáid mearridit iežas eallimis.

13-jahkásaš Agnes oahpahallá suoli sámegiela. Gelddolažžan šaddá go son álgá sms:aid saddedállat ovttain čábbá Sohppar bártniin. Váttis gažaldagat goitge ihtet; Man sápmelaš Agnes rievttimielde lea ja mot son galgá leat sápmelaš ja ipmirditgo ustibat Solnas su sámevuođa?

Tilde lea dolkan duojážii gullamis nárrohaddama. Skuvllas sii geat nákkahaddet, šaddet čohkkát čoahkkinlanjas ja háleštit gulahallanoahpaheddjiin. Ruovttus gal oažžuba áhči guovttos etniin nákkáhaddat, iige mihkkege dáhpáhuva. Mo galggašii doaibmat?

Beakkán ja bálkka'uvvon Rosa Liksoma vuosttas girji - 1900-loahpa vuordemeahttun debyhtta, girjjála' sensa'uvdna! Dáin noveallain eallá goas idjagávpot, dan gáhtat ja nuoraid mihtilmas deaivvadanbáikkit, goas buola'dálvvi ja skápma Sápmi. Dain leat hui fámola? báikkála? ivdni ja dovdu, melankoliija ja realisma, beaivvála? eallima poehtala'vuohta ja seammás dan lossatvuohta. Nuorat buktet dain ovdan dovdduideaset, dain boahtá ovdan vánhemiid ja nuoraid gáidan nubbi nuppis, dáin muitalusain govviduvvojit nuoraid eallingeah aladdamat, sin geassádeapmi ie'aset siskkáldas máilbmái ja nubbi nuppi askái. Olbmot bohtet dáin noveallain ovdan dovdamu'aideasetguin gievran ja álásin. Rosa Likson (Anni Ylävaara) lea almmustuhttán 19 girjji, románaid, ráidogovaid ja diehtogirjjiid. Girjjit leat jorgaluvvot má gga gillii: Rosa Likson lea maiddái govvadáiddár, guhte lea doallan moanaid ájáhusaid. Rosa Liksomin esikoisnovellikokoelma Yhden yön pysäkki (1985) pohjoissaameksi käännettynä. Käännös: Jovnna-Ánde Vest.

Dán romána lea álggos čállán Astrid Lindgren, ja lea jorgaluvvon davvisámegillii. Girjji váldopersovdna lea 10-jahkásaš Ronjá, gii lea rievvárhoavdda mánná. Mii čuovvut Ronjá guovtti geasi badjel ja ovtta dálvvi. Girjji váldofáddá lea ahte Ronjá álgá ieš eambbo mearridit ja álgá iešheanalis birgehallat ja jurddahit ja riepmá áhčis vuostá bargat.

Eara girjjit: Siidavuomi golli ja Darjeskáiddi čiehká Goalmmát girji Ánde ja Nillá fearániin gos fuobmába mii duođas dáhpáhuvvá boares ruvkkis. Bjørg Monsen lea govaid sárgon.

Girji lea juoga man birra maid mii buohkat vásihit, muhto eat seammaláhkai. Mihkku, girjji váldopersovdna, sus lea maid juoga, maid doaivu dušše alddis....

Nuoraidromána. Boranoaiddi Gollebánit lea ođđa nuoraidromána davvisámegilli mii lea golbma luntta birra geat gávdnet sieiddi. Sii dihtet bures buohkat ahte ii das ábut váldit maide, muhto Juha goitge ii máša ja bostohallá sakka, ja Petter ja Máhtte niegadišgoahtiba seammahat nieguid. Sii fertejit gávnnahit movt sii galget garvit sieiddi noaidevuođa ja nu sii sirdásit eará dimenšuvdnii. Sii fertejit atnit dán áigásaš reaidduid ja čovdosiid čoavdit bárttiid maidda leat daguhan iežaset. Gelddolaš sisdoallu, oanehis kapihttalat ja gehppes giella dahká girjji geahpasin lohkat.

Nuoraidromána. Dát lea gelddolaš muitalus mánáid birra geat vásihit ilgadis dáhpáhusaid internáhtas.

Nuoraidromána givssideami birra davvisámegillii. Nuoraidromána givssideami váikkuhusaid birra. Dát romána lea Niillasa birra guhte vázzá 7. luohká. Sus lea buorre dillii skuvllas dassá go okta ođđa oahppi álgá sin skuvlii, namalassi Mihkkal. Niillas deaivá Mihkkala muohtačagiin ja Mihkkal hárbmá ilá ládje, ja de čájehuvvo ge ahte ii Mihkkal leatge nu siivui go álggos ledje navdán. Ii lahkage.

Nuoraidromána. Dáhpáhuvva juoga váldopersovnna, Máhte, eallimis. Son bággehalla eret mánnávuođa vigihisvuođas. Máhtte ohcagoahtá, muhto ii dieđe máid. Seahkána váttisvuođaide, ii ge gávdno oktage gii sáhtášii su veahkehit rievttes geainnuid ala, nu ahte gávnnašii eallima čoavdaga.

Muitalus váldá vuođu sámi mytologiijas ja máinnasteamis. Fántasiijaromána 10-14 jahkásaččaide, davvisámegillii. “Seavdnjadasa hástalusat” lea vuosttaš girji “Čuovgga suotnjarat” ráiddus. Álggos lei eallin harmonalaš ja ráfálaš, muhto de dáhpáhuvvá juoga! Dakkár mii hástala olbmuid gaskavuođaid ja birgejumi. Moadde máná iešguđetge siiddain, ožžot oktasaš gohččuma. Sii vulget mátkái ohcat čovdosa manin beaivečuovga dađistaga hedjona ja manin seavdnjadas rievdada eatnama issoras ja váralaš báikin. Mátkis fuobmájit ahte juohkehaččas leat čihkkon attáldagat. Jens Martin Mienna lea sárgon govaid girjái.

Mánáid- ja nuoraid romána. Mánáid- ja nuoraidromána giláža birra gosa gártá riidu, ja masa okta olmmoš lea sivalaš. Girji lea riiddu ja behtolašvuođa birra, muhto maid searvevuođa ja buorredáhtu birra. Nappo ii nu dábálaš sámi čáppagirjjálašvuohta. Girji oaččui gudninamuheami buoremus mánáid- ja nuoraidgirjin Raben & Sjögrena bálkágilvvohallamis j. 1983.

Feastta manná visot lea nuppástuvvan. Láilá dan fuomása dakkavide. Sárá lea geahcastahkii oaidnit guorus, ja dakkár gii ballá seavdnjadasas, ja velá iezas suoivanis ge. Beroskeahttá lohpádusastis bissut iezas seagutkeahttá ássái, Láilá dattetge ii mása. Son gal ferte gávnnahit gii albmáid dan dagai. Nuvttá beassat dagustis son ii gal áiggo su luoitit.

Luoitte mu -romána muitala man váttis lea botket ustitvuođa mii dál lea jo buviheamen olbmo. Lea maiddái muitalus fámostallama birra mii sáhttá leat ustibiid gaskkas. Ánná lea čeahppi skuvllas, liiko lohkat girjjiid ja orru leamen iešheanalaš, jurddašeaddji nieida. Amanda muittuha unnit eanet čielgasit ja dađistaga su ahte son ii livčče leamaš mihkkege Amanda haga. Geažuhuvvo ahte Amanda ii sáhte doalahit iežas stivrra menddo guhká.

Mánáid- ja nuoraidgirji Sunná ja Ivvára birra geat leaba vásihan seksuálalaš illásteami. Sunná lea girjji muitaleaddji ja muitala mo gártá go eai jáhke. Son ja Ivvár mannába áhku ja ádjá lusa geasselupmui maŋŋel go leat vuoittahallan dikkis. Risten Sokki lea jorgalan girjji davvisámegillii.

Nuoraidromána davvisámegillii Urbi lea nuoraidromána, čállojuvvon davvisámegiela nuortasuopman mielde. Girji lea nuorra nieidda, Urbbi birra, ja su iluid ja morrašiid birra árgan ruovttus ja skuvlaáiggis. Su vahnemat leaba earránan.

Goalmmat girji románaráiddus. Čuovvut dan áiggi go mášiinnat bohte Riebanjávrri gilážii. Románaráiddus leat ovdal almmuhuvvon románat "Guhtoset dearvan min bohccot" ja "Guržo luottat". Trilogiijai gullet čuovvovaš girjjit: Guhtoset dearvan min bohccot (1987) Guržo luottat (1991) Násttit muohtagierragis (2007)

Girji ilu, duohtavuođa, ustitvuođa ja morraša birra. Dát girji lea Trille ja Lena birra, geat orruba Knert-Mathilde gilážis. Soai leaba ránnjážat ja hui buorit olbmát. Vai leaba go soai jur álo? Girjjis beassat lohkat sudno somás fearániid birra. Soai ráhkadeaba báddešaldi viesuid gaskii, stoahkaba nuppi máilmmisoađi, čohkkeba šibihiid čeazi šárkii, leaba gáhtamusihkkárin ja dahkaba ollu ipmašiid. Gal lea buorre go áddjá ja áhkkosiessá sáhttiba ordnet áššiid.

William lea álo imaštallan manne su bearrašis lea suollemas namma. Ja manne áddjá luottahuvai gávcci jagi dás ovdal. Muhto easkka dalle go son čoavdá Veadjemeahttunvuođa, máilmmi váddáseamos koda, de áddegoahtá veahážiid mielde ahte son lea heđiid siste. Ja ahte son ferte jođánit gávdnat iežas ádjá. Jorgalan Lill Hege Anti.

Luridiumsuola girjji William Wenton máhccá fas Posthumána dutkama instituhttii. Ii leat lohpi vánddardit gosge, ja fávttat leat juohke sajis. Ja de dáhpáhuvvagohtet imašlaš áššit. Buot doalvu kryptálaportálii. Muhto mii dat rievtti mielde lea? Muitalus William Wentona birra lea somás ja gelddolaš máinnas.

Máinnas máilmmi buoremus kodačoavdi birra joatkašuvvá. Vuos heaitá Big Ben vázzimis. Ja de ihtá imašlaš Orbuláhtorageanta. Manne son háliida Williama ságaide? Ja mii lea rievtti mielde orbuláhtor? Váralaš čiegusvuođat ja gosii veadjemeahttun kodat doalvvuhit Williama fas váralaš mátkái.

Ilmmiid gaskkas lea nuoraidromána boazosáminuoraid Sánne ja Lemme birra. Viellja, Lemme, ráhkista mohtorcrossa ja illuda ođđa crossavuodjinšilljui. Sánne deaivá gávpogis muhtin seahkánan olbmuin gii sutnje hoahká juoga ”neavrri máná” birra. Ruovttus áhčči suhttá issorasat go šaddá sáhka dan ođđa crossašilju birra mii bilistivčče buriid guohtoneatnamiid. Lemme jávkkiha olggos ja Sánne čuovvula. Oappážagat jávkaba ilmma luotta haga ja moraš ja ohcaleapmi ruovttus lea stuoris. Buohkat báhcet imaštallat mii lea dáhpáhuvvan. Dušše crossasihkkel gávdno álggahuvvon crossabána lahka. Ilmmiid gaskkas jietnagirjjis vásihat čilgetmeahttun dáhpáhusaid ja surgadis vásáhusaid imašlaš máilmmis. Girječálli ieš lohká jietnagirjji Ilmmiid gaskkas. Dat lea girjin almmuhuvvon 2013 ja lea vuosttaš girji gelddolaš fantasy ráiddus. Nubbe girji Doaresbealde doali almmuhuvvui 2014.

TomArent lea áidna olmmoš girjjis geas lohkki beassá diehtit nama. Vaikke lea váldoolmmoš, de eai boađe su jurdagat ja sánit ovdan girjjis. Sus ii leat ipmirdahtti giella. Muhto lihkká son hásttuha earáid sániide ja daguide - ja smiehttamii. Fáddán girjjis lea mo gieđahallat dan go soames lea earálágan go eatnasat.

Vulle Vuojaš čoakkaldat. Nummirat čakčamánus 1987 borgemánnui 1988

Mánáid- ja nuoraidromána davvisámegillii. Mánáid- ja nuoraid romána Anne Bea ja su olbmáid birra geat galget oassálastet taleantagilvvus. Gehppes ja nuoraide heivehuvvon giella. Dáinna girjjiin lea girječálli vuoitán ARK mánáidgirjjálašvuođa bálkkašumi 2014:s.

Lasse lea dušše 16 jahkkásaš, iige dieđe vuos ollašuvvet go su niegut. Lasse jurddahalla Elina birra, čábbámus nieida máilmmis. Jurddaša ahte Ránne, su vielppis, šattašii čeahpes boazobeanan. Ja jurddaša vel ahte sus galggašii stuora eallu go šaddá rávisolmmožin. Girji gávdno maid jietnagirjin, ja CD čuovvu girjji.

Hamburgerprinseassa lea nuoraidromána Márena birra. Máren lea 17-jahkásaš joatkkaskuvlla oahppi gii orru etniinis gielddadálus, gos measta juohke vahkkoloahpa dollojuvvo feasta. Máren geahččala birgehallat skuvllas nu bures go nagoda, ja niegada skuvlla casanova Juan birra. Márenis eai leat eará skihpárat go okta; Máhtte. Olbmo eallin lea kompleaksa ja máŋggabealat, ja Máren vásihage eallimis sihke vuostegieđa ja deaivida maiddái ráhkesvuođa litna njávkkastemiin.

Máren vásiha dan mas olles eallima lea ballan ja ferte mearridit áigu go eallit dainna vai jápmit. Son addá eallimii manimus vejolasvuoda. Mii oahpásmuvvat Márena mánnávuodain, etniin ja borranváttuid álgguin. Dál ii leat sat Máhtte gii mearrida visot, dál lea mávssaheapmi aiddo álgán. Romána gieđahallá fáttáid nugo seamma sohkebeali ráhkesvuoda, earálaganvuoda, traumaid, digitála givssideami ja eallinmovtta gávdnama.

Satiira davvisámegillii, Smávva sárgosiid ja oanehis teavsttaid bokte hárdá girječállii sihke sápmelaččaid ja dážaid hearvás ja suohtas vuogi mielde.

Álkkeslohkanromána 15 jahkásaš Liná birra guhte givssiduvvo skuvllas Liná mielas lea matematihkka dat vearrámus fága skuvllas. Logut ja bustávat jorret juohke guvlui. Danne ii liiko jitnosit lohkat. Mieloahppit givssidit Liná. De oahpásmuvva Urbániin gii lea dáiddár. Son orru muhtin viesus vuovddis.

Romána nuorra nieidda birra geasa vánhemiid earráneapmi čuohcá garrasit. Niidii lea erenoamáš lossat manahit lagas oktavuođa mii sus mánnán lei áhččásis, ja dat doalvu su váttisvuođaid sisa.

Sámi nuoraidromána. Láillás šaddá váttis oktavuohta konfirmašunbáhppii – gaskavuohta mii lea mielde dahkamin su eallima læstadialaš servodagažis váttisin. Vai beasašii eret báike-gotti šláddariin, nieida sáddejuvvo máttás muhtin áigái, ja son orru doppe máŋga jagi dassážii go mearrida vuolgit fas deaivat báhpa..

Nuoraidromána mii govvida erohusa gaskkal árbevirolaš sámi servodaga ja ođđaáigásaš máilmmi. Romána lea Kátjá birra, nuorra sámi nieida gii ráhkásmuvva Niillasii. Niillas lea rikkis boazosámi bárdni, ja Kátjás fas eai leat bohccot.

Girji Selmer Salomonsena birra ja dan ilgavuođa mad son vásihii 1943 geasi. Selmer orui oktan áhčiinis ja Karoliniin Billávuonas. Son álgá olbmástallat duiska soalddáhiin, Hermanniin, ja maiddái Nikolaiain gii lea ruošša soahtefáŋga. Dát lea álgu buot dain gelddolaš dáhpáhusain maid Selmer vásiha dán geasi.

Ámmátolbmuid anus teavstta sáhttá ollašuhttit teáhterčájáhussan. Skuvllas lea maid vejolašvuohta geavahit girjji vaikko veahkke- dahje oahppamateriálan sámi mytologiija, sámegiela ja girjjálašvuođadáidaga oahpaheamis. Máinnas guorahallá dološ sámiid eallima. Máinnas govvida mytologiija mađas, mo mat goddebivdu rievddai boazodoallun.

Nuoraidromána Máreha birra gii šadda fárret amas báikái skuvlla vázzit. Jorgalan maiddái suomagillii.

Máinnasromána lea fikšuvdna mii gaskkusta doložiid ja dálážiid. "Bárbmoáirras" lea gomuvuođa, eatnama ja čáži duohtavuohta, sámi dološ mytologiija, sápmelaččaid máinnastanárbi, ja máidnasat maid čálli lea mánnán gullan. Girjji loahpas lea sátnelistu mas girječálli guorahallá dárkileappot máinnasromána myhtalaš vuođu.

Dát lea máinnas maid máilbmi ii leat ovdal gullan. Girji lea ođđaáigásaš sámi máinnas buot ahkásaččaide, dát lea muitalus Skuvlla-Biehtára Ánne, Señorita Rosalita, Skohter-Nelly, Ski-Doo-Hánssa, Anti-Rosa, Chantalle ja Skuvlla-Biehtára birra. Kárášjohtmánát leat dolkan ahkiduššamis, dan seammás go olgoriikka spiovnnat suoli vákšut miesttagiid duohken. Dát lea duogáš rahčagoahtet hukset guovddáža dáidguin erenomáš sámi čeabetložžen stohkosiiguin. Girjjis lea A5-sturrodat, čáhppes/vilges, softcover. Maid: Skuvlla-Biehtára Ánne ja Bohkosahtti Dáža Sirkus.

Dán girjji leat mánát ja nuorat (11-15 jagi) čállán, movt sii jáhkket Sápmi lea jagi 2030. Girji lea davvisámegillii, anárašgillii, nuortalašgillii ja suomagillii. Oktiibuot 19 čállosa.

Suoma Sámedikki skuvlen- ja oahpahusmateriáladoaimmahus lea ráhkadan spealu golmma gillii sohkanamahusaid ja nammaárbevieruid birra. Spealus muđui gávdnojit olu eará fáttát, namalassii dáidda, ealáhusat, luondu, bearaš ja ávvudeamit, buđaldeamit ja spealut, ja maiddái rávisolbmuide dieđut sámi árrabajásgeassima birra.

Luonddunamahusat-girjái leat čohkkejuvvon luonddunamahusat eanaš siseatnamis Sámis, muhto leat maiddái váldon mielde dábáleamos namahusat riddoguovlluin. Girji lea čállon guovttegillii, sámegillii ja dárogillii.

Oahppogirji šáŋgraoahpus mas fáttáid mielde oahpasnuvvat álbmotdiktemii, muittašangirjjálašvuhtii, epihkkii, lyrihkkii ja drámatihkkii.

Girjji ulbmil lea addit gova guovddáš girjjálašvuođa fáttáin jahkeduhátmolsuma áiggi. Sámi čállin áddejuvvo ja giehtadallojuvvo dán girjjis govddibun go mii leamaš dábálaš dán rádjái. Dasa gullá sihke fikšuvdna- ja áššeprosa, ja das ságastallojuvvo girjjálašvuođa sadji servodagas ja servodatdigáštallamis.

25 sámi čáppa- ja fágagirjjálaš sátneduojára.

Smávva oahpis ráidogovaid sárgumii –olggosaddin lea mánáid kulturguovddáš Sarjis buvttadan oahpisgihpa, mii lea ráhkaduvvon earenoamážit skuvllaid ja rieggáid oahpahusa atnui. Gihpa lea čielga, álgooahpuin vuolgi diehtobáhkka. Dan ulbmilin lea vuodjudit lohkki oanehaččat ja beaktilit ráidogovaid vuođđoáššiide.

Fáddágirjjáš mii sámi perspektiivvas fuomásuhttá gánddaid ja nieiddaid sohkabealrollain. Girjjážiin lea áigumuš fuomášuhttit muhtun beliid sámi iešguđet servodagaid struktuvrrain, historjjálaččat ja dálá áiggis, mat čuhcet dasa mo nuorat ipmirdit ja hálddašit iežaset sohkabealidentitehta ja sohkabealrolla.

200 evttohusa, cavgileami ja álggu dutnje guhte liikot, ráhkistat dahje muđui háliidivččet geahččalit čállit!

Girji muitala čuovvovaš dáiddariid birra: Victoria Andersson, Tomas Colbengtson, Monica Edmondson, Bente Geving, Annelise Josefsen, Per Isak Juuso, Inger Blix Kvammen, Britta Marakatt Labba, Mathis Nango, Hege Annestad Nilsen, Charlotte Nilsen, Hilde Skancke Pedersen, Synnøve Persen, Outi Pieski, Gjert Rognli, Máret Ánne Sara, Odd Marakatt Sivertsen, Lena Stenberg, Anders Sunna, Liselotte Wajstedt og Eva Delving Wiklund.

Diehtogirji sápmelaččaid birra davvisámegillii, jurddahuvvon sidjiide geat eai dieđe nu ou sápmelaččaid birra ovdalaččas. Dás sáhttá lohkat sápmelaččaid birra otná servodagas, geat sii leat ja movt sii ellet. Dás muitaluvvo ee. Sámedikki birra, manne dat ásahuvvui, sámi álbmotbeaivvi birra ja eambbo sámi servodaga dálá áiggis.

Jos buohkaid guottut ja dagut rivdet givssideami ektui, de sáhttá bissehit ja eastadit givssideami. Girji lea nuoraid várás. Ulbmilin lea oažžut johtui jurdagiid givssideami birra. Maiddái galgá girji hástalit ohppiid ja oahpaheddjiid jurddašallet ja digaštallet mii givssideapmi lea, ja manne mii givssidit. Buohkat, sihke mánát, nuorat ja rávisolbmot leat vásihan givssideami. Dat lea maiddái skuvllaid ja servodaga váttisvuohta. Girji lea vuosttas dokumentáraráiddus maid ČálliidLágádus almmuhišgoahtá dáinna girjjiin.

Dát girji lea oaivvilduvvon vuođđoskuvlla 4. – 6. luohkáid várás. Girjji ulbmil lea movttiidahttit sámegielat oahppi čállit eatnigillii máŋggalágan čállosiid, máidnasiid, divttaid, áššečállosiid.